Kennis van en inzicht in de jaarrekening is essentieel voor juristen

Juristen hebben er veel profijt van als ze een jaarrekening kunnen doorgronden, stelt CPO-docent Inge-Lisa Toxopeus. Je bent daarmee een goede gesprekspartner voor accountants en financieel specialisten. Dat is waardevol voor je cliënt.

“Veel zaken hebben een financiële component, daarom is het voor juristen waardevol om een jaarrekening goed te kunnen lezen. Met name ondernemingsrechtadvocaten hebben te maken met zaken waarin een jaarrekening een belangrijke rol kan spelen. Bij de cursus Verdieping jaarrekeninglezen leer je wat de jaarrekeningcijfers zeggen en leer je om verbanden te leggen tussen die cijfers en de verschillende onderdelen van een jaarrekening. Want als je dat verband niet kunt leggen, mis je essentieel begrip van de jaarrekening.”

Analyse van de cijfers

“Inzicht hebben in het verband heb je ook nodig om analyses op de cijfers te kunnen doen. Wil je bijvoorbeeld weten hoe groot het risico is dat een onderneming failliet gaat, dan kun je kijken naar de liquiditeit van die onderneming. Voor het berekenen van die liquiditeit heb je allerlei ratio’s, tools, die je kunt loslaten op de cijfers. Maar die ratio’s maken gebruik van cijfers uit de balans en uit de wins-en verliesrekening. Je moet daarvoor het verband tussen die onderdelen snappen, anders begrijp je niet waarom je die ratio gebruikt. Zonder begrip daarvan doe je alleen een kunstje. Je past de cijfers toe, er rolt een antwoord uit, maar je hebt geen inzicht in de vraag waarom je tot dat antwoord bent gekomen.”

Addertje onder het gras

“Als je niet kunt werken met de cijfers, weet je ook niet of de uitkomst betekent of het goed gaat met die onderneming en waarom dat zo is. En je moet jezelf de vraag kunnen stellen of het antwoord betrouwbaar genoeg is of dat je nog naar andere onderdelen van de jaarrekening moet kijken. Want je moet er rekening mee houden dat een onderneming de jaarrekening gunstig opstelt en dat er ergens een addertje onder het gras zit. Dat gebeurt in de praktijk. In de cursus werk ik daarom met praktijkvoorbeelden. Aan de hand van cijfers uit een jaarrekening gaan we onder andere de liquiditeit van een onderneming berekenen.”

Kritische vragen kunnen stellen

“Door andere cijfers naast die van de liquiditeitsratio te leggen, krijg je een breder plaatje. Natuurlijk hoeven juristen niet de kennis van een accountant te hebben, maar je moet een jaarrekening wel zodanig kunnen doorgronden dat als de wederpartij een accountant meeneemt, je een goede gesprekspartner bent. Dat je kritische vragen kunt stellen. Dat is absoluut van meerwaarde. Dat geldt uiteraard ook als je zelf in een zaak een accountant inschakelt. Met de juiste kennis van de jaarrekening kun je zo het verschil maken voor je cliënt.”

Juristen en accounts spreken een andere taal

“Juristen spreken een andere taal weet ik uit ervaring. Accountants zijn meer cijfergericht dan juristen. Je moet daarom meer van elkaars wereld leren kennen. Dat kan al doordat je de terminologie beter leert begrijpen. Advocaten letten bijvoorbeeld sterk op een specifieke formulering, maar accountants zijn niet zo definitievast. Er bestaan verschillende definities van netto werkkapitaal en operationele kasstroom. Voor juristen is dat heel verwarrend. Mijn advies is daarom ook om altijd door te vragen naar de definitie van een ratio.”

Comply or explain

De regelgeving rondom jaarrekeningen is door accountants opgesteld. Die is minder zwart-wit dan de regelgeving in het Burgerlijk Wetboek. In de accountancy is het bijvoorbeeld comply or explain: je moet je aan de regelgeving houden, tenzij je een goede reden hebt om dat niet te doen, dan moet je dat uitleggen. Dat is een hele andere benadering dan juristen gewend zijn. De regelgeving voor jaarrekeningen geeft ruimte om de cijfers op een bepaalde manier te presenteren. En als er ergens de mogelijkheid bestaat om de cijfers gunstiger voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn, dan wordt die ruimte gebruikt. Ondernemingen laten niet het achterste van hun tong zien. Daarom is het belangrijk dat je red flags leert herkennen. De balans is maar een momentopname, daar kun je mee spelen. In de cursus Verdieping jaarrekeninglezen leer je de financiële gezondheid van een onderneming te beoordelen.”